ایندکس‌های معتبر بین المللی و داخلی

ایندکس چیست و چه اهمیتی برای ژورنال‌ها دارد؟ این سؤالی است که ذهن بسیاری از دانشجویان را به خود مشغول کرده است. هدف از هر پژوهشی دستیابی به داده‌های جدیدی است که می‌تواند در زندگی بشر مؤثر واقع شود. یک پژوهشگر نتیجه ماه‌ها و شاید سال‌ها تلاش خود را در قالب یک مقاله منتشر می‌کند و پس از آن ماه‌ها و حتی سال‌ها تلاش مضاعف برای چاپ مقاله در یک مجله معتبر دارد. ایندکس‌های معتبر چه تأثیری در روند کار یک پژوهشگر دارد که این چنین به دنبالش است؟

لازم به ذکر است که چاپ مقاله کمک شایانی در راستای اعتلای علمی و پیشرفت دانش بشری است و نتیجه تلاش یک یا چند پژوهشگر است. بدیهی است که هر محقق و پژوهشگری مایل به کسب امتیاز از مؤسسات ذی‌ربط در مورد پژوهش انجام شده می‌باشد. در واقع یکی از اهداف چاپ مقاله در زورنال با ایندکس‌های معتبر، کسب امتیاز برای صاحب اثر و پژوهشگر است و می‌تواند در مراحل بعدی مشوق خوبی برای نویسنده باشد.

اثرگذاری در دنیای علم، آرزویی است که هر پژوهشگری به دنبال آن است و این کار با انتشار یافته‌ها می‌تواند میسر شود. ایده‌های بکر و ارزشمند بسیاری در طول تاریخ توسط افراد ناشناسی مطرح شده که هیچ نامی از آنان نیست. علت این امر آن است که این نخبگان، هرگز ایده‌های خود را انتشار نداده‌اند و اندیشه‌های خویش را چاپ نکرده‌اند و حتی اگر این ایده‌ها منتشر شده باشد نمایه و ایندکس‌های معتبر و فراگیری را در نظر نگرفته‌اند و اثر به فراموشی سپرده شده است.

مهم‌ترین هدف از چاپ پژوهش‌های علمی، امکان مشاهده برای طیف وسیعی از افراد است که می‌تواند موجب اثرگذاری در جامعه شود. بدیهی است ژورنال دارای ایندکس‌های معتبر و بین المللی به خوبی این مهم را امکان پذیر می‌کند. شانس دستیابی و ارجاع برای مقالاتی که در ژورنال با ایندکس‌های معتبر، منتشر شده‌اند بسیار بیشتر خواهد بود.

معیار نمایه‌‌سازی -Indexing

توسعه فناوری‌های اطلاعاتی و ذخیره سازی اطلاعات به صورت الکترونیکی تحول بزرگی در گرداوری داده‌های علمی پدید آورد و امکان دستیابی به مقالات علمی را بیشتر کرد. امروزه تمایل به انتشار اطلاعات در فضای وب موجب انتشار اطلاعات علمی در سطح جهانی شده است.

با یک جستجوی ساده در فضای اینترنت متوجه پایگاه‌های بسیاری می‌شوید که در زمینه جمع آوری مقالات و نشریات فعالیت می‌کنند. بدیهی است ارزش و اعتبار این پایگاه‌های داده با یکدیگر متفاوت است. محتوای این پایگاه‌ها با در نظر گرفتن ژورنال‌های دارای ایندکس‌های معتبر می‌تواند دارای اعتبار کم یا زیادی باشد.

به طور معمول واحدهای پژوهشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی، چندین پایگاه با ایندکس‌های معتبر را شناسایی کرده و برای مقالات ارائه شده توسط این پایگاه‌ها، امتیازات ویژه‌ای در نظر خواهند گرفت. در حالت کلی ایندکس‌های معتبر به دو گروه عمومی و تخصصی قابل تفکیک می‌باشند.

ایندکس‌های عمومی: مجلات با موضوعات مختلف علمی در تمام حیطه‌های تخصصی و رشته‌های مختلف در بخش عمومی می‌توانند ایندکس شوند.

ایندکس‌های تخصصی: تنها مجلات تخصصی در یک رشته و موضوع را شامل می‌شوند و یک مبحث مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مراکز علمی و  ایندکس‌های معتبر

استناد به ایندکس‌های معتبر یکی از مهم‌ترین راه‌های تشخیص اعتبار و سنجش پژوهشگران، مراکز علمی، سازمان‌ها و دانشگاه‌هاست که مطالعه تولیدات علمی را میسر می‌کند. از این رو معیارهای دقیق و مشخصی برای ثبت تولیدات علمی در نظر گرفته شده که ضروری است مؤسسات علمی و پژوهشگران با رعایت استاندارد ایندکس‌های معتبر بین المللی، انتشارات خود را در ژورنال‌های بین المللی و معتبر به چاپ برسانند.

ایندکس شدن ژورنال، امکان بهره مندی از تحقیقات را برای سایر محققان فراهم کرده و استناد به مقالات را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد که این موضوع می‌تواند برای پژوهشگر یک امتیاز ویژه محسوب شود و این دلیلی است بر علاقه ناشران و نویسندگان به ایندکس شدن مجلات و انتشار مقالات و اسناد معتبر علمی.

از پایگاه‌های استناد مقالات علمی در داخل کشور می‌توان از پایگاه علوم جهان اسلام ISC، پایگاه اطلاعات نشریات کشور magiran پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی SID و IranMedex بانک مجلات زیست پزشکی ایران، Medlib, Iran Doc و SID نام برد.

از ایندکس‌های معتبر بین المللی نیز می‌توان پایگاه اطلاعاتی ISI Web of Science (ISI), Medline, Pubmed, Pubmed Central را با اعتبار علمی بالا نام برد که می‌تواند مورد بررسی و استناد دانشجویان قرار گیرد.