چگونه می‌توان یک مترجم خوب شد؟ نگاهی به نظرات Lanna Castellano

ترجمه کاری است که مهارت بالایی را می‌طلبد و درعین‌حال رضایتی درونی را به همراه دارد. به‌راستی چگونه می‌توان یک مترجم خوب شد؟

نام Lanna Castellano را شنیده‌اید؟ او مترجم ماهر ایتالیایی و فرانسوی که درزمینهٔ قانون و تجارت، آموزش و آموزش‌وپرورش، سیاست و دفاع کارهای ارزشمندی را ترجمه کرده است. علاوه بر آن کتاب‌هایی نیز در این زمینه‌ها تألیف نموده است. علاقه‌مندان به ترجمه با اشتیاق در سخنرانی‌های لانا در محافل علمی شرکت می‌کنند. این مطلب با توجه به سخنرانی Lanna Castellano مترجم چیره دست، درزمینهٔ فن ترجمه و مترجم خوب شدن تنظیم‌شده است.

مترجم باتجربه Lanna Castellano مسیر شغلی مترجم را به‌صورت زیر شرح می‌دهد:

مترجم خوب کیست؟

حرفه ما بر اساس دانش و تجربه بناشده است. این حرفه طولانی‌ترین کارآموزی را در بین مشاغل دیگر دارد. به‌طوری‌که در سی‌سالگی مترجم نمی‌شویم و در پنجاه‌سالگی می‌توانیم بگوییم که در شروع کار ترجمه هستیم.

در ابتدای تمام مشاغل کارآموزی امری اجتناب‌ناپذیر است و در کار ترجمه کارآموزی اولین و ضروری‌ترین مرحله است. درواقع در این زمان می‌بایست با کسب دانش و تجربه روی خودمان و آینده شغلی‌مان سرمایه‌گذاری کنیم.

می‌خواهم تا با ذکر مثالی موضوع را روشن کنم. همه ما پدربزرگ و مادربزرگی داریم که از ملیت‌های گوناگونی هستند. در مدرسه تحت آموزش قرار می‌گیریم، آموزش‌وپرورشی که به ما خواندن، نوشتن، هجی کردن، تفسیر کردن و عشق به زبان مادری را یاد می‌دهد.

ممکن است به کشورهای دیگر نیز سفر کنیم و فرهنگ‌های مختلفی را دیده و با افراد متفاوتی نیز آشنا شویم. ولی همه این‌ها ربطی به ترجمه و زبان ندارد.

برمی‌گردیم به آموزش‌وپرورش، ممکن است شما یک مدرک فنی و یا تجاری و بازرگانی داشته باشید ولی مدرک زبان ندارید. دهه بیست و اوایل سی را در کشوری که به زبان شما صحبت می‌کنند می‌گذرانید. در صنعت یا بازرگانی کار می‌کنید ولی به‌طور مستقیم با ترجمه و زبان ارتباطی ندارید.

فرض کنید که ازدواج می‌کنید و صاحب فرزند می‌شوید. در این زمان در یک دوره کارشناسی ارشد مترجمی شرکت می‌کنید. سپس به‌عنوان یک مترجم آزاد کار خود را دنبال می‌کنید.

در آن زمان در اوایل دهه چهل زندگی هستید و آماده‌اید تا کار خود را شروع کنید.

(برگرفته از سخنان لانا کاستلانو، ۱۹۸۸)

نکاتی برای مترجمان و مترجم خوب شدن

هرچند مترجمی مستلزم داشتن سال‌ها تجربه است ولی با رعایت برخی از موارد می‌توان مترجم خوبی شد. در ادامه با ترجمانو همراه باشید راهنمایی‌های گفته شده می‌تواند کمک موثری برای دوستداران ترجمه باشد:

به زبان علاقه مند باشید. به‌خصوص زبان مادری خود را دوست بدارید و در موردش مطالعه کنید.

صحیح نوشتن را به‌خوبی یاد بگیرید.

زبان دیگری را یاد بگیرید و در مورد فرهنگ مربوط به آن مطالعه کنید.

همواره به زبان‌اصلی خود ترجمه کنید.

درزمینهٔ خاصی از ترجمه متخصص شوید و همواره در آن زمینه دانش خود را وسعت بخشید.

به‌طور مرتب کتاب‌ها، روزنامه‌ها، وبلاگ‌ها، مجلات، آگهی‌ها و راهنمایی‌های مربوط به زبان را بخوانید.

همواره به تلویزیون، رادیو، دوستان و خانواده، غریبه‌ها در کوچه و خیابان، در اتوبوس، در کافه‌ها، در مغازه‌ها گوش دهید.

در کارگاه‌های آموزشی، سمینارها و کنفرانس‌ها در حوزه مطالعاتی خود شرکت کنید و به کارشناسان گوش دهید و اصطلاحات زبان را یاد بگیرید.

مهارت‌های خود را افزایش داده و خود را به روز نگه دارید.

همواره یاد بگیرید و دانسته‌های خود را بالا ببرید.

متونی را که ترجمه می‌کنید با صدای بلند بخوانید. اگر نوشته‌ها ریتم خوبی نداشت مفهوم کلمه را تغییر ندهید و فقط لحن نوشتاری را تصحیح کنید.

همیشه از نرم‌افزار غلط گیری (spell-checker) استفاده کنید.

اگر از نرم‌افزارهای ترجمه کامپیوتری استفاده می‌کنید، حتماً قبل از تحویل ترجمه، متن را اصلاح کنید.

با خواندن ترجمه از خود بپرسید آیا با خواندن متن حسی در شما ایجاد می‌شود؟ موضوع را درک و احساس می‌کنید؟ اگر خیر حتماً مشکلی وجود دارد. بررسی کنید مشکل از کجاست.

به‌وضوح و روشنی و با جملاتی مناسب، پاراگراف‌ها را تنظیم کنید.

به‌آسانی می‌توانید از فرهنگ لغات استفاده کنید.

حتی می‌توانید ایده‌های پیچیده را با زبانی ساده و قابل‌فهم انتقال دهید.

چنانچه در متن اصلی، اشتباه و یا غلط املایی وجود داشت حتماً به مشتری اطلاع دهید.

همواره خواننده را در نظر داشته باشید و به مخاطبی که ترجمه را می‌خواند اهمیت دهید.

همان‌طور که متوجه شده‌اید بسیاری از این راهنمایی‌ها برای نویسندگان هم مفید واقع می‌شوند و مختص به مترجمین نیستند. درواقع ترجمه شکلی از نوشتن است و یک مترجم خوب، قبل از هر کاری می‌بایست یک نویسنده خبره و ماهری باشد. نکته مهم تمرین و افزایش مهارت است که در هر کاری لازم است. همواره ذهن و فکر خود را تازه نگه‌دارید. این راهنمایی‌ها مواردی هستند که یک مترجم واقعاً خوب را به وجود می‌آورند.