از دیدگاه بزرگان ترجمه چیست؟
محمود اردودری، مدرک کارشناسی خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه شهید چمران اهواز در رشته‌ی مترجمی انگلیسی دریافت نمود و در همین رشته در سال ۲۰۰۷ موفق به دریافت درجه‌ی فوق‌لیسانس از دانشگاه اصفهان شد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد وی درزمینه‌ی «ترجمه‌ی مفاهیم خاص مرتبط بافرهنگ در زبان انگلیسی به فارسی» بود. او به مطالعه درزمینه‌ی ترجمه متن ادبی، علاقه‌ی زیادی دارد. در پست زیر، بخشی از متن گردآوری‌شده توسط این مترجم و محقق ایرانی را آورده‌ایم که به ریشه‌یابی پاسخ به سوال ترجمه چیست می‌پردازد.
ترجمه، در طول تاریخ بستر ارتباطات بین زبان‌های مختلف را محیا کرده است. ازلحاظ تئوری می‌توان ترجمه را یک علم تلقی کرد و ازلحاظ عملی، منطقی است که ترجمه را یک هنر به شمار بیاوریم. با صرف‌نظر از اینکه ترجمه، هنر یا دانش و یا مهارت محسوب می‌شود، درهرصورت باید در نظر داشت که ترجمه به شکل خوبی از زبان مبدأ SL به زبان مقصد TL صورت گیرد.
بشر در طول تاریخ همواره تلاش خود را صرف برقراری ارتباط کرده است تا از این طریق از دانش دیگران استفاده کند و این دانش را برای نسل‌های آینده حفظ نماید. زبان به‌عنوان مؤثرترین روش برای این امر، بخش عظیمی از نیازهای انسان‌ها را در برقراری ارتباط رفع کرده است؛ اما عدم تشابه بین زبان‌ها در سرتاسر جهان، مانع بزرگی بر سر راه برقراری ارتباط به شمار می‌آید. ارتباط بین مردم در کشورهای مختلف با زبان‌های گوناگون تنها از طریق ترجمه امکان‌پذیر است.
فرهنگ لغت جدید بین‌المللی Webster اینکه ترجمه چیست را«translate» را به شکل زیر شرح می‌دهد؛
- حرکت از یک مکان به مکان دیگر، انتقال – «از دید Theol» انتقال مستقیم به بهشت بدون مرگ – «از دید Eccles» جابه‌جا شدن از یک مکان به مکان دیگر
- یافتن معادل برای یک کلمه در زبان‌های مختلف
- تغییر فرم و یا تبدیل ایده به عمل
- تفسیر. معادل‌سازی یک کلمه
- انتقال «یک پیام» با حفظ معنا
اگر ترجمه تحت عنوان دانش، هنر، مهارت و یا هر عنوان دیگری شناخته شود، بازهم از اهمیت درستی انتقال محتوا از زبان مبدأ به زبان مقصد در ترجمه‌ی خوب کاسته نمی‌شود.
نظر و دیدگاه‌ها درباره‌ی ترجمه:
به گفتهٔ Lewis واژهٔ ترجمه در فرم لاتین از دو کلمهٔ trans+latus دیگر تشکیل‌شده است که به معنای جابه‌جایی از یک‌سو به‌سوی می‌باشد.
Foster، ترجمه را یک انتقال محتوا از زبان مبدأ به زبان مقصد تلقی می‌کند.
بدون توجه به عنصر فرهنگ، Catford ترجمه را جایگزینی کلمات در یک متن با کلمات معادل در زبانی دیگر به شمار می‌آورد. با این تفسیر، مهم‌ترین امر در ترجمه معادل‌سازی کلمات است. بااین‌وجود، ارزش هم ارزی کلمات معین نیست.
از نگاه Levy ترجمه فرآیندی برای برقراری ارتباط است که هدف آن انتقال دانش از شکل اصلی به زبان دیگر است.
به اعتقاد Savory، ترجمه فرآیندی است که ایده‌ای را به کمک معادل‌سازی در زبانی دیگر بازسازی می‌کند.
طبق تعریفی که Brislin برای ترجمه ارائه داده است؛ به‌طورکلی ترجمه یعنی انتقال ایده و افکار از یک‌زبان (مبدأ) به زبان دیگر (مقصد)، حال اگر متن‌ها نوشته‌شده باشند و یا شفاهی، تفاوتی ندارد.
در یک موقعیت مشابه Pinhhuck ترجمه را فرآیند پیدا کردن معادل برای گفته‌های مبدأ در زبان مقصد، می‌داند.
Wilss اشاره می‌کند که ترجمه، تبدیل و معادل‌سازی متن مبدأ به متن مقصد است که در آن حفظ همخوانی موارد نحوی، معنایی، درک و پردازش تحلیلی مطلب با متن اصلی، الزامی است.
Nida اشاره می‌کند که در ترجمه باید تولید به شکلی باشد که کلمات زبان مقصد نزدیک‌ترین معادل برای کلمات زبان مبدأ باشند و در اولین مرحله حفظ معنا و بعدازآن حفظ سبک و سیاق متن اصلی در متن ترجمه‌شده، باید رعایت گردد.
به همین ترتیب از دید Bell انتقال معنای یک متن از زبانی به زبان دیگر، ترجمه است.
Spivak معتقد است که ترجمه نزدیک‌ترین عمل به مطالعه است. یک مترجم زمانی واقعاً مترجم است که بامطالعه مأنوس باشد. در غیر این صورت نمی‌تواند هر متنی را درک کند و یا برای نوشته‌های خاص پاسخ داشته باشد.
از دیدگاه Bassnett به نظر می‌رسد که ترجمه تفسیری از متن مبدأ است. این موضوع در صورتی برقرار است که:
- معنای هر دو متن تا حدودی مشابه باشد
- ساختار متن ترجمه‌شده باید تا حدی که ممکن است به متن اصلی نزدیک باشد ولی حفظ ساختار نباید به‌اندازه‌ای باشد که باعث تحریف و یا از شکل انداختن متن شود.
با توجه به اینکه مترجم مشتاق یادگیری است Robinson مطرح می‌کند که ترجمه یک فعالیت هوشمند است که فرآیندهای پیچیده‌ی یادگیری خودآگاه و ناخودآگاه را در برمی‌گیرد. او معتقد است که ترجمه درزمینهٔ رمان، متن، مسائل اجتماعی و فرهنگی نیازمند خلاقیت در حل مسئله است.
Hatim و Mason معتقدند که ترجمه یک عمل برای برقراری ارتباط است که تلاش می‌کند بین فرهنگ‌ها ارتباط ایجاد کند و سدهای ساخته‌ی اختلاف زبان را از میان بردارد؛ و از طرفی می‌گویند ترجمه نشان‌دهنده‌ی نقش زبان در زندگی اجتماعی است.
به گفته‌ی Houbert در اکثر موارد ترجمه فرآیندی شناخته می‌شود که به‌وسیله‌ی آن پیام بیان‌شده در زبان مبدأ به شکلی ترجمه می‌گردد که خواننده در زبان مقصد متوجه هدف پیام اصلی بشود.
در نگاهی متفاوت Nogueira ادعا می‌کند که ترجمه یک کسب‌وکار خدماتی است.
Sa’edi ترجمه را به‌عنوان معادل‌سازی سازمان‌یافته‌ای بین زبان مبدأ و زبان مقصد می‌داند.
به گفته‌ی Galibert ترجمه درک آنچه در زبان مبدأ بیان‌شده و ساختن پیامی مشابه در زبان مقصد است.
همان‌طور که گفته شد از منظر ریشه‌شناسی لغات، ترجمه به معنای انتقال از یکجا به‌جای دیگر و یا آوردن از یک‌سو به‌سوی دیگر است. در زبان لاتین واژه‌ی translation از واژه‌ی transferre مشتق شده است که در آن trans به معنای از این‌سو به آن‌سو و ferre به معنای آوردن یا انتقال دادن است. علاوه بر این به گفته‌ی Kaur، ترجمه را اساساً به‌عنوان حل‌کننده‌ی مسائل می‌شناسند.
Sugimoto در پاسخ به اینکه ترجمه چیست پاسخ می‌دهد:
«ترجمه عوض کردن پوسته و ظاهر با ظاهری دیگر است در این صورت معنی و اندیشه حفظ می‌گردد. بااین‌حال اگر قصد این باشد که در ترجمه فرهنگ در نظر گرفته شود، باید اندیشه‌ای که زمینه‌ساز این نوشته بوده است را درک نمود.»
Adewuni یک گام فراتر می‌رود؛ «معنای ترجمه در اتصال بین عناصر درگیر آن یعنی زبان، فرهنگ و مترجم خلاصه‌شده است»
ترجمه نوعی از ارتباطات بین فرهنگی است. Tianmin ادعا می‌کند که ترجمه از بین بردن مجهول‌ها و مجدد نویسی یک متن است.
دانلود رایگان مقاله از ایران پیپر
دیدگاهتان را بنویسید