مهارت‌های مترجم موفق (بخش اول)
مترجم موفق باید مهارت‌هایی داشته باشد که باعث موفقیت و حرفه‌ای عمل کردن وی می‌شود؛ اما به‌راستی چه چیزی یک مترجم خوب را می‌سازد؟ اول‌ازهمه، لازم است که مترجم مهارت لازم برای ترجمه را داشته باشد. این موضوع واضح است اما تجربه نشان داده که همچنان کسانی هستند که توانایی کافی در این زمینه را ندارند و یا قبل از دریافت سفارش مهارت خود را در نظر نمی‌گیرند.
هر متن از زبان مبدأ (Source Language) به زبان مقصد (Target Language) ترجمه می‌گردد. پس داشتن مهارت کافی در هرکدام از این زبان‌ها می‌تواند کمک بزرگی به موفقیت مترجم کند.
کسب مهارت نسبت به زبان مبدأ:
یک مترجم موفق باید بتواند مانند یک فرد تحصیل‌کرده در زبان مبدأ، مطالب را بدون نیاز به دیکشنری، درک کند. ممکن است مترجم قادر نباشد به شکل کاملاً استاندارد مطلبی را در زبان مبدأ بنویسد اما باید مفاهیم را به‌خوبی زبان‌اصلی بفهمد و روی قواعد دستور زبانی تسلط کافی داشته باشد. یک مترجم خوب از واژه‌نامه یا دیکشنری برای یافتن معنای دقیق‌تر اصطلاحات، عبارات و کلمات استفاده می‌کند اما باید به خاطر داشت که دیکشنری ابزاری برای کمک کردن به مترجم است و نمی‌تواند به‌جای او، ترجمه را انجام دهد.
حداقل مدرک بسیاری از مترجمین لیسانس مترجمی، زبان و یا رشته‌های مرتبط با این زمینه است. بااین‌حال تعدادی از مترجمان بسیار عالی وجود دارند که در این زمینه به‌صورت دانشگاهی تحصیل‌نکرده‌اند ولی گواهی‌نامه و فعالیت قابل قبولی در حوزه‌ی ترجمه داشته‌اند. ضمن اینکه رضایت مشتریان و درآمد قابل‌توجهی که با مترجمی به دست می‌آورند نشان‌دهنده‌ی استعداد این افراد در کارشان است. پس می‌توان ادعا کرد که مدرک دانشگاهی مرتبط با ترجمه ضامن موفقیت مترجمان نیست و نبود آن دلیلی بر شکست آن‌ها نخواهد بود.
علاوه بر توجه به نقش زبان شناسی در ترجمه، مترجم باید با کاربردهای زبان در شرایط مختلف آشنایی داشته باشد و در کنار آن از زبان عامیانه، گویش‌ها و کلمات تازه‌وارد از دیگر زبان‌ها باخبر باشد.
چگونه می‌توان این مهارت را بهبود بخشید؟
- زندگی در کشورهایی که زبان مبدأ در آن‌ها زبان‌اصلی یا همان زبان مادری باشد.
- خرید و یا مراجعه به محصولات مختص آموزش زبان مبدأ
- مطالعه‌ی مجلات و اخبار و روزنامه‌های زبان مبدأ
- هر مترجم یک یا چند زمینه ترجمه تخصصی انجام می‌دهد. مطالعه‌ی متون تخصصی در حوزه‌ی خاص به مترجم کمک می‌کند کار خود را بهتر انجام دهد.
- گذراندن دوره‌های زبان و دریافت مدرک
کسب مهارت نسبت به زبان مقصد:
مهارت‌های خاصی نسبت به زبان مقصد وجود دارد که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. اصلی‌ترین کاری که هر مترجم انجام می‌دهد برقراری ارتباط و انتقال پیام است. پس باید بتواند با دقت و با جملاتی مناسب و مختصر با طرف مقابل، معاشرت کند. لازم است که یک مترجم موفق اطلاعات گسترده‌ای از تمامی واژگان معنی‌دار، دانش قوی از نکات ظریف دستوری و قواعد زبان مقصد داشته باشد.
به‌عنوان برقرارکننده‌ی ارتباط، مترجم باید اطلاعات را به شکل شفاف منتقل کند. خواننده نباید در متن شاهد موارد غیرمعمول و گنگ باشد. دست بردن مترجم در متن طبق نظر شخصی نباید در حدی باشد که از متن اصلی فاصله بگیرد و یا مفهوم متفاوتی را انتقال دهد.
وجود عدم ثبات املا و تغییرات دستور زبانی مختلف، به‌خصوص در کلمات ترکیبی (ترکیبات اسمی) نکته‌ی مهمی است. برای مثال کلمه‌ی bone meal که به شکل bone-meal و bonemeal نیز دیده می‌شود. ویکی‌پدیا در همه‌ی شرایط منبع مورد اعتمادی برای معنای واقعی کلمات نیست بلکه در موارد رایج و پراستفاده نماینده‌ی خوبی از یک بانک اطلاعاتی است. در این مورد خاص ویکی‌پدیا فقط نسخه‌ی جدا از هم یعنی bone meal شناسایی می‌کند. در چنین مواردی گوگل بهتر عمل می‌کند.
چگونه می‌توان به بهبود مهارت زبان مقصد کمک کرد؟
- اگر این امکان برای مترجم وجود داشته باشد که مدت‌زمانی هرچند محدود را در کشور مقصد بگذراند تا از نزدیک با زبان عامیانه مردم آشنا شود و دانش خود درزمینهٔ شناخت زبان مقصد را به‌روزآوری کنید.
- استفاده از منابعی که برای آموزش زبان وجود دارد کمک بزرگی به مترجمان به‌خصوص در شناخت دستور زبان می‌کند.
- مطالعه‌ی روزنامه و اخبار و مجلات به زبان مقصد
- مطالعه‌ی متون تخصصی در زمینه‌ای که با آن آشنا هستند
- یادگیری بیشتر (کارشناسی، کارشناسی ارشد، سمینارها و دوره‌های کوتاه‌مدت) در حوزه‌ی تخصصی، ترجمه و نوشتن می‌تواند روی سبک نوشتن مترجم و ترجمه‌هایی که انجام می‌دهد اثر مثبتی بگذارد.
- مترجم می‌بایستی در مورد هر کلمه‌ای که از معنای آن به‌طور ۱۰۰ درصد اطمینان ندارند تحقیق و پرس‌وجو کنند.
دیدگاهتان را بنویسید